Co zjada łosoś


Na zdjęciu poniżej ... wycinek treści pokarmowej łososia złowionego w Zatoce Gdańskiej - waga ryby ponad 13 kg, długość 108 cm. 


W rzeczywistości odnalezionych cierników było kilkadziesiąt, obok kilku mocno już strawionych szprotek. Jak widać cierniki stanowiły zasadniczą część jego diety. Na podstawie stopnia strawienia można przyjąć, że cierniki zostały zjedzone ok 24 godz. wcześniej, uwzględniając temperaturę wody Bałtyku w strefie jego żerowania, czyli ok. 6 - 7 st. C oraz nieco większą temperaturę ciała łososia wynikającą z intensywnego żerowania. Jeden dzień w życiu łososia to możliwość pokonania ogromnych odległości i może rodzić się podejrzenie, że ryby żerowały na płyciznach, gdzie liczebność ciernika jest największa. Jednak cierniki przy tak rozrośniętej populacji, wbrew pozorom przebywają daleko od wybrzeży, docierając do stref żerowania łososi na głębokich wodach Zatoki Gdańskiej.


Pozycja połowu opisywanego egzemplarza łososia, z treścią pokarmową w postaci cierników.

Łososie skandynawskie odwiedzają  nasze wody przybrzeżne w okresie jesienno - wiosennym, odnajdując tu relatywnie lepsze warunki pokarmowe. Podstawą ich diety w tym okresie powinna być szprota, jednak przełowione łowiska również Bałtyku południowego nie zapewniają już obfitości tego gatunku. Przyglądając się doskonałej kondycji poławianych łososi, ich masie wyrażonej nie tylko w kg, ale proporcją szerokości do długości ciała wydaje się, że ryby odnajdują u nas dostateczną ilość pokarmu. Niestety cierniki mogą obecnie stanowić jeśli nie podstawę diety łososi, to z pewnością znaczący udział. To sytuacja odmienna od przypadku chudego dorsza, który z powodu braku naturalnego pokarmu jak szprot i śledź (połowy paszowe), nie jest przystosowany do zjadania cierników. Łosoś oraz pozostałe łososiowate Bałtyku, potrafią radzić sobie z kolczastym posiłkiem. To za sprawą budowy szczęk i układu zębów, może większej odporności układu pokarmowego na mechaniczne uszkodzenia. Jednak cierniki w diecie tych ryb stanowią "ostatnią linię obrony".


Niezależnie od strategii obronnej cierników w postaci kolczastych wyrostków, ryby te są łatwym kąskiem dla łososi za przyczyną niewielkiej ruchliwości ofiary. Polowanie na cierniki nie wymaga dużych nakładów energetycznych jak w przypadku uganiania się za ławicami szprota. Z tego powodu oraz wspomnianej anatomicznej predyspozycji w zjadaniu cierników, może paradoksalnie okazać się, że zmora Bałtyku w postaci nienaturalnie rozrośniętej liczebności ciernikowatych, jest szansą dla przetrwania łososi wobec katastrofalnego stanu ich dotychczasowego pokarmu. W tym miejscu musimy jednak pamiętać, że przyrosty wagowe łososiowatych żerujących na cierniku, nigdy nie będą tak znaczne bez udziału szproty oraz pozostałych bałtyckich gatunków. Obecna sytuacja wygląda zatem na chwilową strategię przetrwania bałtyckich łososi ...


Nieco o cierniku z opracowania ... Ryby dla Zatoki Założenia do koncepcji odtworzenie zasobów ryb Zatoki Puckiej. Materiał wstępny (do dyskusji) Dla Komunalnego Związku Gmin we Władysławowie Krzysztof E. Skóra Stacja Morska Uniwersytetu Gdańskiego  ... poniżej fragment:

"W nowych warunkach ekologicznych jakie ukształtowały się w Zatoce gatunkiem posiadającym najwięcej atrybutów w międzygatunkowej konkurencji okazał się ciernik. Wzrost jego ilości odnotowano już na początku lat siedemdziesiątych. Dzisiaj w strefie zalewowej Zatoki ciernik jest gatunkiem dominującym w strefie przybrzeżnej praktycznie przez cały rok. Ilość i biomasa ciernikowatych (ciernika i cierniczka) przekracza 95% składu ichtiofauny najpłytszego hydrolitoralu - siedliska, które normalnie powinno być licznie okupowane przez młodzież innych gatunków. Równomierne rozmieszczenie ciernika w wodach Zatoki Puckiej powoduje pełne nasycenie biocenozy tymi rybami i znaczną jego kontrolę nad zasobami innych gatunków. Wyjątkowo szerokie spektrum diety daje mu szansę bycia poważnym konkurentem pokarmowym wielu współbytujących z nim ryb. Jego euryfagia, przy braku stabilizacji struktury bazy pokarmowej ryb jest przystosowaniem pozwalającym na szybką adaptację do nowych warunków, co przy masowości jego występowania może dodatkowo ograniczać zasoby pokarmowe innych gatunków.

Kolejną przewagę ciernik osiąga dzięki sposobowi rozmnażania. Rozciągnięty w czasie okres rozrodu, składanie jaj do gniazd, opieka nad potomstwem podwyższa szansę sukcesu reprodukcyjnego nawet w trudnych (zanieczyszczenia), choć równych dla wszystkich ryb warunkach hydrochemicznych zatoki. Ciernikowi sprzyja struktura fitobentosu z dominującymi na wiosnę i z początkiem lata nitkowatymi brunatnicami z rodzaju Pilayella i Ectocarpus. Brak natomiast krasnorostów i morszczynu oraz ubytki trawy morskiej uniemożliwiają złożenie ikry innym fitofilnym gatunkom w tym potencjalnym drapieżnikom, mogącym odżywiać się narybkiem ciernikowatych. Efektywność rozrodu ciernika może wynikać również z faktu, że przy polimorfizmie tego gatunku osobniki każdej z form mogą odbywać tarło w odmiennych warunkach. Forma trachurus może czynić to w płytkich słonawych wodach zatoki a forma leiurus w okolicznych rzekach i kanałach melioracyjnych. Zabezpiecza to wystarczająco reprodukcję gatunku w przypadku niekorzystnych warunków w którymś z miejsc."